Wzierniki ginekologiczne – zastosowanie

Każda kobieta rozpoczynająca współżycie powinna odwiedzać co roku ginekologa, a te pacjentki, u których stwierdzono nieprawidłowości w badaniu cytologicznym – raz na 6 miesięcy. Pozwala to na prowadzenie skutecznej profilaktyki przeciwko rakowi szyjki macicy i innym nieprawidłowościom. Niemożliwe byłoby jednak wykonywanie większości badań bez odpowiednich narzędzi. Tymi podstawowymi są niewątpliwie wzierniki ginekologiczne.

Zastosowanie wzierników a budowa anatomiczna pacjentki

Wzierniki ginekologiczne wykorzystywane są do przeprowadzenia zarówno rutynowych, jak i bardziej wymagających badań. Dostępne są narzędzia wielorazowe wykonane ze stali nierdzewnej i poddawane sterylizacji w autoklawie oraz akcesoria jednorazowe z tworzywa sztucznego. To jednak ten drugi ich typ daje kobietom większe poczucie bezpieczeństwa oraz komfortu (narzędzia nie mają chłodnej powierzchni). Nie zawsze jednak ich zastosowanie jest możliwe. Przy badaniu stopnia obniżenia tkanek miednicy mniejszej (w diagnostyce uroginekologicznej) lekarz sięga wyłącznie po wziernik Kallmorgena ze stali (wziernik dwułyżkowy).

Wzierniki jednorazowe nie mają uniwersalnego rozmiaru, co pozwala dobrać narzędzie do budowy anatomicznej kobiecego ciała. Dostępne są w rozmiarach od XXS (z łyżką o szerokości 16 mm) do L (z łyżką o szerokości 30 mm).

Wszystkie rozmiary wzierników oznaczone są odrębnymi kolorami, co ułatwia lekarzowi dobranie właściwego narzędzia bez konieczności zapoznawania się każdorazowo z opisem na opakowaniu: https://sklep.meringer.pl/kategoria/ginekologia/wzierniki-ginekologiczne-i-akcesoria.

W przypadkach szczególnie wysokich kobiet, u których również i struktury anatomiczne są dłuższe, konieczne może być zastosowanie specjalistycznego wziernika o wydłużonych ramionach. Natomiast w przypadku kobiet otyłych wykorzystywany jest wziernik dwułyżkowy, wymagający operowania dwiema rękoma lekarza w celu odciągnięcia łyżek w przeciwnym kierunku i dla uwidocznienia wnętrza pochwy.

Szczególnego podejścia wymagają pacjentki, które jeszcze nie rozpoczęły współżycia. W tym wypadku lekarz sięga po wziernik typu „Z” o najmniejszych rozmiarach:

• o długości ramienia 70–80 mm i szerokości łyżki 10 mm,
• o długości ramienia 55–75 mm i szerokości łyżki 7 mm.

Takie narzędzie pozwala wykonać badanie i jednocześnie nie naruszyć błony dziewiczej pacjentki.

Wzierniki ginekologiczne wykorzystywane do diagnostyki

Klasyczny wziernik ginekologiczny wykorzystywany jest zarówno w podstawowej, jak i w zaawansowanej diagnostyce. Zawsze jednak jego użycie przebiega tak samo. Po delikatnym rozchyleniu warg sromowych, u pacjentki leżącej na fotelu ginekologicznym, lekarz wsuwa wziernik w zamkniętej pozycji do pochwy, zgodnie z osią kanału rodnego. Dopiero gdy obróci narzędzie o 90 st., rozchyla łyżki, poprzez ściśnięcie rękojeści. Dzięki temu może ocenić kondycję błon śluzowych (np. pod kątem infekcji bakteryjnych i grzybiczych) i szyjki macicy (np. pod kątem obecności nadżerek).

Wziernik ginekologiczny jest niezbędny do wykonania badania cytologicznego. Wówczas lekarz może swobodnie przy pomocy szczoteczki pobrać materiał z tarczy i kanału szyjki macicy, by następnie przekazać go do analizy laboratoryjnej (w postaci cytologii płynnej lub klasycznej).

Ginekolog może również pobrać wymaz mikrobiologiczny ze sklepienia pochwy. Ma to na celu ocenę jej biocenozy. Jest to badanie, które zalicza się do standardów opieki okołoporodowej – wykonywane jest w ciąży trzykrotnie.

Wzierniki wykorzystywane do zabiegów

Dzięki rozchyleniu ścian pochwy przez wziernik lekarz może przeprowadzić wiele zabiegów ginekologicznych. Jest w stanie w ten sposób:

• pobrać materiał do badania histopatologicznego,
• przeprowadzić inseminację,
• zbadać drożność jajowodów,
• założyć pessarium na szyjkę macicy,
• zaaplikować wkładkę wewnątrzmaciczną.

Ponadto za sprawą zastosowania wziernika lekarz może precyzyjnie wykonać kolposkopię, kriolipolizę czy zabiegi z wykorzystaniem lasera.

Bibliografia:

• A. Strama, A. Jaros i in. Pielęgnowanie pacjentki w wybranych procedurach w ginekologii, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2020.
• M. Jóźwik, Symulacja medyczna. Przewodnik dydaktyczny dla studentów położnictwo i ginekologia, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Białystok 2018.